آبان 21, 1404
9:00 ب.ظ
زیارت اربعین چه موقع خوانده می‌شود؟
زیارت اربعین یکی از زیارت‌های مستحب و بسیار بافضیلت در مذهب شیعه است که طبق روایات معتبر، باید در روز بیستم ماه صفر خوانده شود. این تاریخ، چهل روز پس از واقعه عاشورا و شهادت امام حسین (ع) است. براساس روایت امام صادق (ع) که توسط صفوان جمال نقل شده، زمان خواندن این زیارت همان روز اربعین حسینی است؛ یعنی ۲۰ صفر که نماد زنده نگه داشتن نهضت عاشورا و تجدید عهد با اهل بیت محسوب می‌شود.
زمان دقیق خواندن زیارت اربعین از اذان صبح روز بیستم صفر آغاز می‌شود و تا غروب آفتاب ادامه دارد. در میان این بازه، بهترین زمان برای خواندن، پس از نماز صبح یا هنگام ظهر (پیش از نماز ظهر) دانسته شده، زیرا تمرکز قلبی و آرامش بیشتری حاصل می‌شود. با این حال، منابع دینی منعی برای خواندن آن در ساعات دیگر روز یا حتی شب ذکر نکرده‌اند، و در صورت عدم امکان، خواندن شبانه نیز ثواب دارد.
در شرایطی که امکان حضور در کربلا یا زیارت حضوری وجود نداشته باشد، زیارت از راه دور نیز پذیرفته است. مؤمنان می‌توانند با وضو یا غسل (در صورت امکان)، رو به قبله نشسته و با نیت قربت، متن زیارت اربعین را بخوانند. تأکید روایات بر معرفت به امام حسین (ع) و هدف قیام او در هنگام خواندن زیارت، از شروط اصلی قبولی آن شمرده شده است.
السَّلاَمُ عَلَى وَلِيِّ اللَّهِ وَ حَبِيبِهِ السَّلاَمُ عَلَى خَلِيلِ اللَّهِ وَ نَجِيبِهِ
سلام بر ولی خدا و محبوبش، سلام بر دوست خدا و برجسته و شریفش
السَّلاَمُ عَلَى صَفِيِّ اللَّهِ وَ ابْنِ صَفِيِّهِ السَّلاَمُ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ
سلام بر بنده برگزیده خدا و فرزند برگزیده‌اش، سلام بر حسین مظلوم و شهید
السَّلاَمُ عَلَى أَسِيرِ الْكُرُبَاتِ وَ قَتِيلِ الْعَبَرَاتِ
سلام بر آن دچار پریشانی‌ها و کشته اشک‌ها
اللَّهُمَّ إِنِّي أَشْهَدُ أَنَّهُ وَلِيُّكَ وَ ابْنُ وَلِيِّكَ وَ صَفِيُّكَ وَ ابْنُ صَفِيِّكَ الْفَائِزُ بِكَرَامَتِكَ
خدایا من گواهی می‌دهم که حسین ولی تو و فرزند ولی تو و برگزیده تو و فرزند برگزیده توست، حسینی که به کرامتت رسیده
أَكْرَمْتَهُ بِالشَّهَادَةِ وَ حَبَوْتَهُ بِالسَّعَادَةِ وَ اجْتَبَيْتَهُ بِطِيبِ الْوِلاَدَةِ
و او را به شهادت گرامی داشتی و به خوشبختی ویژه‌اش ساختی و به پاکی ولادت برگزیدی
وَ جَعَلْتَهُ سَيِّداً مِنَ السَّادَةِ وَ قَائِداً مِنَ الْقَادَةِ وَ ذَائِداً مِنَ الذَّادَةِ وَ أَعْطَيْتَهُ مَوَارِيثَ الْأَنْبِيَاءِ
و او را آقایی از آقایان و پیشروی از پیشروان و مدافعی از مدافعان حق قرار دادی و میراث‌های پیامبران را به او عطا کردی
وَ جَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَى خَلْقِكَ مِنَ الْأَوْصِيَاءِ فَأَعْذَرَ فِي الدُّعَاءِ وَ مَنَحَ النُّصْحَ
و او را از میان جانشینان، حجّت بر بندگانت قرار دادی و در دعوتش جای عذری باقی نگذاشت و از خیرخواهی دریغ نورزید
وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلاَلَةِ
و جانش را در راه تو بذل کرد تا بندگانت را از جهالت و سرگردانی گمراهی برهاند
وَ قَدْ تَوَازَرَ عَلَيْهِ مَنْ غَرَّتْهُ الدُّنْيَا وَ بَاعَ حَظَّهُ بِالْأَرْذَلِ الْأَدْنَى وَ شَرَى آخِرَتَهُ بِالثَّمَنِ الْأَوْكَسِ
درحالی‌که بر ضدّ او به کمک هم برخاستند، کسانی که دنیا مغرورشان کرد و بهره واقعی خود را به فرومایه‌تر و پست‌تر چیز فروختند و آخرتشان را به کمترین بها به گردونه فروش گذاشتند
وَ تَغَطْرَسَ وَ تَرَدَّى فِي هَوَاهُ وَ أَسْخَطَكَ وَ أَسْخَطَ نَبِيَّكَ
تکبّر کردند و خود را در دامن هوای نفس انداختند، تو را و پیامبرت را به خشم آوردند
وَ أَطَاعَ مِنْ عِبَادِكَ أَهْلَ الشِّقَاقِ وَ النِّفَاقِ وَ حَمَلَةَ الْأَوْزَارِ الْمُسْتَوْجِبِينَ النَّارَ (لِلنَّارِ)
و اطاعت کردند از میان بندگانت، اهل شکاف‌افکنی و نفاق و بارکشان گناهان سنگین و سزاواران آتش را
فَجَاهَدَهُمْ فِيكَ صَابِراً مُحْتَسِباً حَتَّى سُفِكَ فِي طَاعَتِكَ دَمُهُ وَ اسْتُبِيحَ حَرِيمُهُ
پس با آنان درباره تو صابرانه و به حساب تو جهاد کرد تا در طاعت تو خونش ریخته شد و حریمش مباح گشت
اللَّهُمَّ فَالْعَنْهُمْ لَعْناً وَبِيلاً وَ عَذِّبْهُمْ عَذَاباً أَلِيماً
خدایا آنان را لعنت کن لعنتی سنگین و عذابشان کن عذابی دردناک
السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدِ الْأَوْصِيَاءِ
سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، سلام بر تو ای فرزند سرور جانشینان
أَشْهَدُ أَنَّكَ أَمِينُ اللَّهِ وَ ابْنُ أَمِينِهِ عِشْتَ سَعِيداً وَ مَضَيْتَ حَمِيداً وَ مُتَّ فَقِيداً مَظْلُوماً شَهِيداً
گواهی می‌دهم که تو امین خدا و فرزند امین اویی، خوشبخت زیستی و ستوده درگذشتی و از دنیا رفتی گم‌گشته و مظلوم و شهید
وَ أَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَكَ وَ مُهْلِكٌ مَنْ خَذَلَكَ وَ مُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَكَ
گواهی می‌دهم که خدا وفاکننده است آنچه را به تو وعده داده و نابودکننده کسانی که از یاری‌ات دریغ ورزیدند و عذاب کننده کسانی که تو را کشتند
وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ وَفَيْتَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِهِ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ
و گواهی می‌دهم که تو به عهد خدا وفا کردی و در راهش به جهاد برخاستی تا آن‌که مرگ به سویت آمد
فَلَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ظَلَمَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ
پس خدا لعنت کند کسانی که تو را کشتند و به تو ستم کردند و این جریان را شنیدند و به آن خشنود شدند؛
اللَّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ أَنِّي وَلِيٌّ لِمَنْ وَالاَهُ وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاهُ
خدایا من تو را شاهد می‌گیرم که من دوستم با آنان‌که او را دوست دارند و دشمنم با آنان‌که با او دشمن‌اند
بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الْأَصْلاَبِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ (الطَّاهِرَةِ)
پدر و مادرم فدایت ای فرزند رسول خدا، گواهی می‌دهم که تو در صلب‌های بلندمرتبه و رحم‌های پاک نوری بودی
لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجَاهِلِيَّةُ بِأَنْجَاسِهَا وَ لَمْ تُلْبِسْكَ الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِيَابِهَا
جاهلیت با ناپاکی‌هایش تو را آلوده نکرد و از جامه‌های تیره و تارش به تو نپوشاند
وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ مِنْ دَعَائِمِ الدِّينِ وَ أَرْكَانِ الْمُسْلِمِينَ وَ مَعْقِلِ الْمُؤْمِنِينَ
و گواهی می‌دهم که تو از ستون‌های دین و پایه‌های مسلمانان و پناهگاه مردم مؤمنی
وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ الْإِمَامُ الْبَرُّ التَّقِيُّ الرَّضِيُّ الزَّكِيُّ الْهَادِي الْمَهْدِيُ
و گواهی می‌دهم که پیشوای نیکوکار، با تقوا، راضی به مقدرات حق، پاکیزه، هدایت کننده و هدایت شده‌ای
وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ كَلِمَةُ التَّقْوَى وَ أَعْلاَمُ الْهُدَى وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى وَ الْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيَا
و گواهی می‌دهم که امامان از فرزندانت، اصل تقوا و نشانه‌های هدایت و دستگیره محکم و حجّت بر اهل دنیا هستند
وَ أَشْهَدُ أَنِّي بِكُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِإِيَابِكُمْ مُوقِنٌ بِشَرَائِعِ دِينِي وَ خَوَاتِيمِ عَمَلِي
و گواهی می‌دهم که من به یقین مؤمن به شمایم و به بازگشتتان یقین دارم، بر اساس قوانین دینم و پایان‌های کردارم
وَ قَلْبِي لِقَلْبِكُمْ سِلْمٌ وَ أَمْرِي لِأَمْرِكُمْ مُتَّبِعٌ وَ نُصْرَتِي لَكُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّى يَأْذَنَ اللَّهُ لَكُمْ
و قلبم با قلبتان در صلح است و کارم پیرو کارتان می‌باشد و یاری‌ام برای شما آماده است تا خدا به شما اجازه دهد
فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لاَ مَعَ عَدُوِّكُمْ
پس با شمایم نه با دشمنانتان
صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِكُمْ وَ أَجْسَادِكُمْ (أَجْسَامِكُمْ)
درودهای خدا بر شما و بر ارواح و پیکرهایتان
وَ شَاهِدِكُمْ وَ غَائِبِكُمْ وَ ظَاهِرِكُمْ وَ بَاطِنِكُمْ آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ
و بر حاضر و غایبتان و بر ظاهر و باطنتان، آمین ای پروردگار جهانیان
نسخه صوتی: [دانلود صوت زیارت اربعین با نوای میثم مطیعی]
شب اربعین (شب بیستم ماه صفر)، از جمله شب‌های بافضیلت در تقویم شیعه است که یادآور بازگشت اهل بیت (ع) به کربلا و تکریم یاد امام حسین (ع) است. گرچه در روایات، اعمال خاص و مستقلی به‌عنوان «اعمال شب اربعین» ذکر نشده است، اما طبق توصیه علمای شیعه، می‌توان برخی اعمال عمومی و مرتبط با این شب را انجام داد که همگی مورد تأیید منابع معتبر هستند.
یکی از برترین اعمال هر شب، به‌ویژه در شب‌هایی مانند اربعین، دعا برای ظهور و سلامتی حضرت ولی‌عصر (عج) است.
همچنین دادن صدقه به نیت امنیت زائران و مؤمنین بسیار توصیه شده است.
اگر شب اربعین را در راهپیمایی هستید، نیت زیارت پیاده‌روی را با ذکر و صلوات همراه کنید.
نماز اربعین از جمله اعمال مستحب است که در کنار زیارت اربعین انجام می‌شود. اگرچه در منابع شیعی نماز خاصی به نام «نماز اربعین» به‌صورت مستقل و مفصل ذکر نشده، اما طبق آنچه در مفاتیح‌الجنان (تألیف شیخ عباس قمی) و سایر کتب دعایی آمده، انجام یک نماز مستحب پس از خواندن زیارت اربعین توصیه شده است. در ادامه، به صورت کامل این نماز و آداب آن را توضیح می‌دهیم.
بر اساس مفاتیح‌الجنان و سنت‌های عبادی شیعه، بعد از زیارت اربعین، دو رکعت نماز مستحب به نیت زیارت خوانده می‌شود. این نماز شبیه به سایر نمازهای مستحبی است و آداب ویژه‌ای دارد:
نیت:
«دو رکعت نماز زیارت به نیت تقرب به خداوند و هدیه به امام حسین علیه‌السلام پس از زیارت اربعین»
نحوه خواندن:
منبع:
مفاتیح‌الجنان، باب زیارات امام حسین (ع)، اعمال مخصوص روز اربعین
همچنین تأیید شده در منابعی چون:
«التهذیب» شیخ طوسی، ج۶، ص۵۲
«مصباح المتهجد» شیخ طوسی، ص۷۸۳
مستحب است پیش از نماز، غسل زیارت انجام شود، به‌ویژه اگر زائر در کربلا حضور دارد.
اگر شخص از راه دور زیارت را انجام می‌دهد، بهتر است این نماز را با حضور قلب و در مکانی آرام بخواند.
نیت نماز، «نماز مستحب پس از زیارت» است، نه نماز واجب.
برخی علما توصیه کرده‌اند پس از نماز، دعای صلوات بر اهل بیت یا زیارت کوتاه دیگری نیز خوانده شود.
خیر. نماز اربعین جزو اعمال مستحب محسوب می‌شود و واجب نیست. با این حال، خواندن آن مورد تأکید بزرگان و از نشانه‌های محبت و معرفت به اهل بیت است.
غسل اربعین یکی از اعمال مستحب در روز اربعین (20 صفر) است که در منابع اسلامی و توصیه‌های علمای شیعه مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه این غسل به‌صورت مستقیم در شمار غسل‌های واجب یا غسل‌های مستحب مشهور مانند غسل جمعه یا غسل زیارت نیامده، اما به عنوان غسل مستحب قبل از زیارت امام حسین (ع) ـ چه حضوری در کربلا و چه از راه دور ـ توصیه شده است.
خیر، غسل اربعین واجب نیست، بلکه مستحب مؤکد است و نوعی آمادگی روحی و جسمی برای انجام زیارت امام حسین (ع) محسوب می‌شود. این غسل از جمله مستحباتی است که پیش از هر زیارت مهمی مخصوصاً زیارت اربعین توصیه شده، تا فرد با طهارت کامل در محضر معنوی امام قرار گیرد.
روز اربعین (۲۰ صفر)، پیش از خواندن زیارت امام حسین (ع)، بهترین زمان برای غسل است.
برخی علما نیز توصیه کرده‌اند اگر قصد شرکت در پیاده‌روی یا ورود به حرم را دارید، پیش از آن غسل کنید.
نیت غسل مستحب اربعین به زبان ساده چنین است:
«غُسل می‌کنم برای زیارت امام حسین علیه‌السلام در روز اربعین، قربةً إلی الله»
لازم نیست نیت به زبان گفته شود؛ بلکه قصد قلبی کافی است.
غسل اربعین، مانند سایر غسل‌های مستحب، به دو روش قابل انجام است:
1. غسل ترتیبی
در این روش سه مرحله رعایت می‌شود:
- شستن سر و گردن
- شستن نیمه راست بدن
- شستن نیمه چپ بدن
توجه: ترتیب در این نوع غسل واجب است.
2. غسل ارتماسی
در این روش، اگر فرد در آب پاک (مثلاً رود یا استخر) به‌صورت کامل و دفعتی فرو رود و نیت غسل کند، غسل صحیح است. این روش بیشتر در سفرهای زیارتی مثل کربلا ممکن است استفاده شود، مثلاً با آب فرات.
زیارت اربعین از امام جعفر صادق (ع)ئ، ششمین امام شیعیان، نقل شده است. این زیارت به‌واسطه صفوان جمال، یکی از یاران نزدیک امام صادق (ع)، روایت شده و در کتاب‌های معتبر شیعه همچون تهذیب الأحکام و مصباح المتهجد اثر شیخ طوسی آمده است. امام صادق (ع) در این روایت، متن زیارت را در روز بیستم صفر برای صفوان بیان کرده و آن را به‌عنوان یکی از نشانه‌های مؤمنان شمرده‌اند.
امام حسن عسکری (ع) نیز در حدیثی دیگر، خواندن زیارت اربعین را به‌عنوان یکی از پنج نشانه مؤمن معرفی می‌کنند. بنابراین، اگرچه متن زیارت از امام صادق (ع) نقل شده، ولی جایگاه آن به‌واسطه تأیید امام عسکری (ع) نیز تثبیت یافته است. این دو امام بزرگوار، به‌ویژه در حوزه زیارات، نقشی کلیدی در انتقال معارف شیعه داشته‌اند.
| نوع زیارت | زمان | راوی | ویژگی خاص |
| زیارت اربعین | 20 صفر | صفوان از امام صادق | نشانه مؤمن |
| زیارت عاشورا | هر روز | امام باقر | لعن و تبری مشخص |
| زیارت ناحیه مقدسه | مناسبتی | امام زمان (منسوب) | توصیف دقیق وقایع کربلا |
برای مشاهده محصولات و همچنین اتفاقات روزمره در مجتمع چاپ و تبلیغات ترسیم نیز می توانید پیج اینستاگرام ترسیم را دنبال کنید
نتیجه‌گیری
زیارت اربعین، فقط یک مناسبت مذهبی نیست، بلکه یکی از شاخصه‌های هویت شیعه است. چه در کربلا باشید و چه در خانه‌ای ساده، با قلبی پاک و نیتی صادق، این زیارت را به جا آورید.
مجتمع چاپ و تبلیغات ترسیم در آستانه اربعین حسینی ۱۴۰۴، تمامی خدمات و محصولات محرم و اربعین را برای زائران عزیز آماده کرده است. از تیشرت‌های محرم با طرح‌های ویژه تا پرچم‌های مذهبی و پوستر کوله پشتی، پرچم کوله یا اباعبدالله ، این مجتمع مجموعه‌ای کامل از محصولات مذهبی و زیارتی را برای رفاه حال زائران عرضه می‌کند. همچنین، تمامی محصولات با کیفیت بالا و طراحی‌های منحصر به فرد به‌طور ویژه برای ایام عزاداری امام حسین (ع) تهیه شده‌اند تا زائران در این سفر معنوی از آن‌ها بهره‌مند شوند.
زیارت اربعین چه ساعت‌هایی خوانده می‌شود؟
بهتر است بین اذان صبح تا غروب آفتاب روز بیستم صفر خوانده شود.
آیا می‌توان زیارت اربعین را شب بخوانم؟
بله، اگر روز امکان‌پذیر نباشد، شب هم ثواب دارد.
آیا خواندن زیارت اربعین بدون زیارت قبر معتبر است؟
بله. طبق روایات، حتی زیارت از راه دور با معرفت، ثواب دارد.
متن کامل زیارت اربعین چیست؟
از «السلام علی ولی الله و حبیبه…» آغاز می‌شود و در مفاتیح و بالا آمده است.
منظور از زیارت منقول از صفوان جمال چیست؟
این متن خاص زیارت توسط امام صادق (ع) به صفوان آموزش داده شده است.
وقت مناسب غسل برای زیارت اربعین کی است؟
صبح روز بیستم صفر قبل از خواندن زیارت.
زیارت اربعین از چه کسی نقل شده؟
از امام صادق (ع) توسط صفوان جمال.
خواندن زیارت اربعین چه فضیلتی دارد؟
نشانه‌ای از ایمان کامل و یکی از پنج علامت شیعه واقعی.
